اولویت‌بندی عوامل موثر بر عدم مشارکت ذینفعان در طرح‌های آبخیزداری بر اساس دیدگاه کارشناسان، منطقه مورد مطالعه: حوزه‌های آبخیز مشرف به شهر تهران

نویسندگان

  • امیر سررشته‌داری مربی، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • امین صالح‌پور جم استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
  • محمودرضا طباطبایی استادیار، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران،
چکیده مقاله:

آگاهی از عوامل موجود بازدارنده مشارکت مردمی در طرح­‌های آبخیزداری، اصولی­‌ترین گام در تحقق مشارکت موثر مردمی و دستیابی به اهداف مدیریت یکپارچه حوزه‌­های آبخیز است. حوزه‌های ‌آبخیز مشرف به شهر تهران، مشتمل بر 12 حوضه بوده که رواناب خروجی آن‌ها از اراضی‌ شمالی ‌شهر تهران و عرصه‌های مجاور شمال شرقی آن یا به‌عبارتی دیگر، شمیرانات عبور می‌نماید. عوامل متعددی می‌توانند بر عدم مشارکت مردم در طرح­‌های آبخیزداری دخالت داشته باشند که در این تحقیق در قالب چهار شاخص اقتصادی، اجتماعی، انسانی و برنامه‌ریزی طبقه­‌بندی شدند. نتایج حاصل از اولویت‌بندی شاخص‌­های موثر بر عدم مشارکت ذینفعان در طرح­‌های آبخیزداری مبتنی بر اوزان به­‌دست آمده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی (FUZZY-AHP) بر اساس پرسش­نامه از کارشناسان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران و شهرستان­‌های مربوطه نشان می‌دهد که شاخص‌­های اقتصادی و انسانی به‌ترتیب بیشینه و کمینه اولویت را به خود اختصاص داده­‌اند. به‌­طوری­ که رتبه­‌بندی شاخص­‌ها مبتنی بر وزن نرمال شده، به‌ترتیب اهمیت از بیشینه به کمینه به‌صورت شاخص اقتصادی، برنامه‌ریزی، اجتماعی و در نهایت انسانی است. همچنین، در این تحقیق زیرشاخص­‌های موثر بر عدم مشارکت ذینفعان در طرح‌­های آبخیزداری بر اساس شاخص­‌های چهارگانه مبتنی بر مطالعات کتابخانه­‌ای، پرسش از کارشناسان و نیز مراجعه به منطقه و مصاحبه حضوری با 240 نفر از ساکنان و بهره‌برداران منطقه ایجاد شد و در نهایت، روایی پرسش­نامه مبتنی بر نظرات خبرگان به تایید نهایی رسید. نتایج حاصل از رتبه­‌بندی زیر­شاخص‌­ها مبتنی بر آزمون فرید­من نشان­‌دهنده تفاوت نقش زیرشاخص‌­های موثر بر عدم مشارکت ذینفعان در طرح­‌های آبخیزداری است. به­‌طوری­ که "نادیده گرفتن درآمد مردم به­‌عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم"  با میانگین رتبه 10.77 و "پایین بودن سطح سواد و آگاهی" با میانگین رتبه 1.80 به‌ترتیب بیشینه و کمینه میانگین رتبه را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق، زیرشاخص "نادیده گرفتن درآمد مردم به‌­عنوان انگیزه اقتصادی مستقیم" از شاخص اقتصادی، زیرشاخص "تمرکز قدرت تصمیم­‌گیری در مرکز" از شاخص برنامه‌­ریزی، زیرشاخص "عدم اعتماد نسبت به نتایج پروژه‌ها" از شاخص اجتماعی و نیز زیرشاخص "عدم آموزش ساکنان حوضه در خصوص طرح‌­ها و اهداف مربوطه" از شاخص انسانی به‌­عنوان مهمترین زیرشاخص‌­ها رتبه‌بندی شدند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

عوامل مؤثر بر مشارکت بهره برداران در طرح های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس

هدف از این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می‌باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق علی- ارتباطی است. جامعه­ ی آماری تحقیق، کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می ­باشند. برای گردآوری داده­ ها از روش تمام­ شماری استفاده شده است. ابزار گردآوری داده­ ها پرسش­نامه بود. برای ...

متن کامل

بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت آبخیزنشینان حوزه آبخیز منج-بیدله شهرستان لردگان در فعالیت‌های آبخیزداری

استان چهارمحال و بختیاری با دارا بودن حدود یک درصد مساحت کل کشور، حدود 10 درصد نزولات جوی کشور را به خود اختصاص داده،­ سرچشمه دو رودخانه مهم یعنی کارون و زاینده‌رود می‌باشد. در سال‌های اخیر، برای مهار و حفظ آب­های سطحی و جلوگیری از خارج شدن آن­ها از استان، عملیات مختلف آبخیزداری در سطح استان اجرا شده و یا برای اجرای آن­ها برنامه‌ریزی شده است.این پژوهش، با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر میزان مشارکت آب...

متن کامل

بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت روستاییان در طرح‌های آبخیزداری منطقه جیرفت.

  تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر میزان مشارکت روستاییان در طرح­های آبخیزداری شهرستان جیرفت صورت گرفت. به لحاظ روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی محسوب می‌شود. جامعه آماری این تحقیق را 1660 نفر از روستاییان شهرستان جیرفت که طی سال­های 85-1378 در روستاهای آنان طرح­های آبخیزداری اجرا شده است، تشکیل می­دادند ( 1660 = N ) که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 228 نفر از آنان به...

متن کامل

بررسی عوامل تأثیرگذار بر مشارکت روستاییان در طرح‌های آبخیزداری حوزه آبخیز خمارک (مطالعه موردی: روستای ده‌جلال)

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر مشارکت روستاییان در طرح‌های آبخیزداری در روستای ده‌جلال صورت گرفت. از نظر روش پژوهش، این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی محسوب می‌شود. جامعه آماری این تحقیق را تمامی سرپرستان خانوار روستای ده‌جلال تشکیل می‌دادند (178N=) تعداد 120 نفر از آنان از طریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده گ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 9  شماره 4

صفحات  441- 450

تاریخ انتشار 2017-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023